Fatsoenlijke Vrouwen
van Rachel Crothers
Rotterdamsch-Hofstad Tooneel
Kon. Schouwburg.

Als een uitgever en een romanschrijfster amoureuze relaties met elkaar gaan onderhouden, gebeuren er soms bedenkelijke dingen. Als daarenboven die uitgever nog getrouwd is, en zelfs met een charmante vrouw, die wel geen romans schrijft, maar toch lang niet van intelligentie gespeend is, wordt de zaak nog gecompliceerder. Als nu, tot overmaat van ramp, ook nog een jongeman klaar staat, om met zeer speciale opvattingen over vrouwelijk fatsoen die romancière tegen haarzelf in bescherming te nemen, als er dan nog een vriendin is met een landhuis en een Fransche huisknecht, dan staat ons niets anders te doen dan voor de ergste verwikkelingen niet terug te deinzen en ons hals over kop te storten in het probleem, dat de Amerikaansche schrijfster Rachel Crothers ons stelt: Wat moet een ‘fatsoenlijke’ vrouw doen, wanneer zij ‘onfatsoenlijk’ verliefd wordt?

Men ziet, dat het probleem niet bepaald nieuw is; en Rachel Crothers weet er ook niet veel nieuws bij te vertellen. Zij schreef een tooneelstuk, dat lijdt aan tweeslachtigheid van opvatting: half een probleemstuk, half een vlot blijspel. De romancière en de uitgever zijn vooral in de probleemsfeer gebracht, terwijl de vriendin van het aanlokkelijke landhuis en de jongeling met de reddingspogingen meer als kluchttypen zijn geteekend; het geheel doet aan als ‘drama met een tik’, om in de taal van het gedistilleerd te spreken, en de techniek van de schrijfster is niet zoo sterk, dat zij ons de leege plekken en de disharmonie van de twee methoden kan doen vergeten. Men treurt daar overigens niet lang om, want wat het stuk aan gehalte mist, (ook de probleemkant is niet van de superieurste soort), vergoedt het wel door amusante speelscènes.

Of het de bedoeling van mej. Crothers was, weet ik niet; maar de centrale figuur werd bij deze opvoering de vriendin, gespeeld door Mien Duymaer van Twist. Het is bepaald een gezellige rol, waar het publiek zich dan ook zeer om vermaakte; deze vriendin heeft zoo ongeveer de functie van den nar bij den koning; alle zware conflicten worden door haar in een nuchtere en gemoedelijke vertaling naar het lachwekkende omgebogen. Men wist wel eens niet precies, of men nog ernstig moest kijken voor de tragiek, als dit komische element al weer werd ingeschakeld; maar enfin, aan de vriendin van Mien Duymaer van Twist had men gelukkig een zeer reëel houvast.

Naast haar had Theo Frenkel hoofdzakelijk voor de note gaie te zorgen, hetgeen hem uitstekend bleek toevertrouwd; hij was een jolige en hartelijke beschermer van wat hij voor vrouwenreputatie versleet. De rol van de romanschrijfster had Vera Bondam voor haar rekening genomen; het was een tamelijk traditioneele figuur, die zij hier leven moest inblazen, en zij deed het met smaak. Maar wat moet men aanvangen met dat soort romancières! Veel waarschijnlijks hebben zij niet, in dezen vorm, niet veel meer dan de aan haar annexe uitgevers, die eigenlijk zich meer om een avontuurtje blijken te bekommeren dan om een boekbandje. De uitgever van Dirk Verbeek was bovendien heel weinig persoonlijk, al te zeer de keurige gentleman, die door zijn colbert indruk moet maken: Verbeek had namelijk niet veel pleizier in dit geval. Hélène Vink kweet zich beter van de haar opgelegde taak, om zijn vaak bedrogen echtgenoote te vertolken, terwijl wij bovendien nog een bij de vriendin inwonend individu in een fantastische pyama (Paul Steenbergen) en een niet onvermakelijken huisknecht (Wim Hofstra) over het tooneel zagen rondwaren.

Zooals gezegd, een belangrijke aanwinst is ‘Fatsoenlijke Vrouwen’ niet; maar men verveelt er zich zeker niet bij. Het vrij talrijke publiek betoonde zijn tevredenheid met het ensemble, en verschillende spelers hadden mooie bloemen in ontvangst te nemen.

M.t.B.