In een Smal Straatje
Gecombineerde comedie van Franz Molnàr
Residentie Tooneel

De twee stukken, die resp. in mineur en majeur de rol van de liefde in het burgerlijk leven aan de kaak stellen, behooren tot het dankbaarste deel van Molnàrs tooneelwerk. Zij hebben ook beide geheel en al zijn stijl: dat mengsel van vlotte menschenkennis, satire, bonhomie, waarbij de peper van het amusement wel een van de belangrijkste ingrediënten vormt. Men kan niet ontkennen, dat Molnàr een eigen stijl heeft, zoowel in het eerste als in het tweede deel van deze ‘gecombineerde comedie’; want hoewel het eerste ‘De Banketbakkersvrouw’, overhelt naar de tragedie, en het tweede, ‘Bruiloft’, zuiver en alleen comedie blijft van de kluchtige soort, zijn zij toch alle twee in de eerste plaats...... Molnàr. Dat komt, omdat deze man zich nooit heelemaal au sérieux neemt; zijn scepticisme speelt met de tragiek, maar kan ook het smartelijke achter het komieke snel en handig doen voelen; hij heeft een tooneelroutine, die het hem mogelijk maakt met de menschelijke sentimenten zoo te jongleeren, dat zij nooit volstrekt banaal worden, en toch genoeg banaliteit aan zich hebben om binnen de grenzen van hun eigen wereld te blijven. In zoo'n commissaris van politie, die den bedrogen banketbakker uitvoerig wijst op de gebreken van zijn visitekaartje, terwijl deze met den dood in de schoenen naar 's mans bureau is gekomen, steekt eigenlijk de heele Molnàr: een gevoelige, sceptische en tevens gewiekste geest, wiens charme het is, dat hij amusant kan zijn met de uiteenloopendste artikelen......

‘De Banketbakkersvrouw’ is de tragicomedie van een alledaagsche vrouw, die in den filou een laatste stukje romantiek zoekt; moet men het geval ernstig nemen? Molnàr laat wat ernst zeker toe, maar hij steekt overal glimlachend zijn neus om de deur om zelf te waarschuwen voor het melodrama; de sfeer van de weduwenzoentjes bestraalt met een voorbijgaanden lentedag de geheele handeling.

In ‘Bruiloft’, een werkelijk zeer geslaagd stukje in het soort, is de liefde der kinderen niets dan handelsobject tusschen de ‘contracteerende’ vaders; het leed is hier geheel naar het tweede plan verbannen, de chantage met het geleden leed beslaat den geheelen voorgrond. Maar in beide stukjes is het de burgerij, die een veer moet laten; die veer wordt er met een sceptisch glimlachje uitgeplukt, echter nauwelijks met diepgaander bedoeling dan deze: die burgerij zelf toch ook weer alleraangenaamst bezig te houden. En dit lukt Molnàr volkomen.

* * *

‘In een Smal Straatje’ is een oude liefde van Adolphe Engers, die het eenige jaren geleden al met een gezelschapje gespeeld en geregisseerd heeft. Hij kent dus de geheimen van spel en regie; hij heeft Molnàr ook ditmaal uitstekend tot zijn recht doen komen. In ‘De Banketbakkersvrouw’ zoowel als in ‘Bruiloft’ staat hij zelf tegenover Jacques de Haas; als goedmoedige bakker tegenover den filou, als protsige vader tegenover een anderen, zoetelijkeren vader. Zoowel Engers als De Haas demonstreeren hier de veelzijdigheid van hun talent; vooral de tweede speelt in dit geval met uitersten van menschelijke persoonlijkheid, en zijn filou is even overtuigend als de hypocriete, zeurige heer Hoffer, die niet met den bruidschat over de brug wil komen. Coba Kelling vindt in Ilona Kiss, de banketbakkersvrouw, een van de rollen, die haar het beste liggen; zij weet ook den tragischen kant van deze in een Konditorei weggestopte vrouw gevoelig uit te doen komen, terwijl de Molnár-toon toch overheerschend blijft; ook haar bezige mevr. Hoffer mag er zijn. Maarten Kapteyn, een jong acteur, die wel een en ander blijkt te kunnen, speelt een vrijmoedigen bakkersknecht en een ingetogen bruidegom beide met veel gemak. Jan Kelling symboliseert Molnàresk zoowel commissaris als notaris. Enny Meunier kreeg gisteren een verdiend open doekje in haar rolletje van enfant terrible op den bruiloftsdag; Joekie Broedelet gaf stemmig de verhandelde bruid in een wolk van burgergaas.

Samen met de aardige decors van Rie Cramer was dit alles dus een amusante tijdpasseering, die door een volle zaal hartelijk gewaardeerd is.

M.t.B.